Mga binalaybay ni Don Flavio...  
 

Ang Bayong Kag Banga

Sugiran ta kamo,
kag akon isaysay
isa ka natabu
sa isa ka lin-ay,
matahum sing guya,
sing lawas matibsul,
bukad sang kabugaw,
daw bukol sang doldol...

Kong magka-agahon,
nagasipit sang banga,
kay siang magasag-ub
sing tubig sa suba...
Banga nia mabilog,
kay diutay sing baba,
matapuk sing buli
kag dali mabuka.

Sa amo nga ti-on,
isa ka binata,
kay sia man masag-ub
sa pang-pang sang suba,

iya nga nakit-an
sang iya paglantaw
ma-anyag nga lin-ay
sang gugma gapukaw

Dayon pinatindog
bayong nga kawayan
agud nga si Inday
iya mabuligan...
Apang sa hinali
ang bayong napukan,
nabu-ong and banga
kay among natup-an...

Gani mga nene,
inyo gid amligan
nga'ng inyo banga
dili mapukanan
agud sa gihapon
kamo may sulodlan
kag kamo may tubig
nga sarang ma-imnan.

Sa Dalagang' Ilong-Ilonganon

Mutya nga labing masili
Sang Kabisay-an nga baybay,
Batyaga ang akon balaybay
Sa dughan nimong hamili;
Ikaw sang Diwa ginpili
Nga kalipay kag kapawa
Kay ang imo halimbawa
Matahum nga banagbanag,
Ang putli nimong kasanag
Sang dampog nagapahawa

Puni ka sang kalibutan
Kag sang Ginuo gintanyag
Ang himpit nimong' kaanyag
Sa duta kong nalulotan;
Akon ka ginadulutan
Sing bulak sang pag-ambahan,
Ikaw sang gugma simbahan
Kag tuburan sang himaya,
Bukad nga dili malaya,
Dugos sang pagkabulahan...!

Labi ka pa sa bulawan,
Labi ka pa sa bituon;
Sa dughan amon taguon
Balaan nimong larawan,
Sang dungog ikaw ban-awan
Nga dapat ipabantala,
Sa tunga sang taliwala
Kag sa kasanag sang adlaw,
Kon ikaw magkulukadlaw
Ang sakit nagakapala...!

Kabay pa mangin huaran
Ang bukol nimo nga bulak,
Kabay pa dili mapulak,
Sa sawi nga kapalaran;
Sing dugu akon halaran
Maugdang mong pamatasan,
Agud, bisan mapilasan
Kag sa lulubngan magdayon,
Sa gamot sang kamatayon
Manugdo ang Kaluasan...!

Daw bulak ka sang sampaga
Nga wala'y dalang salait,
Pispis ka sang paghidaet
Kag kabugwason sa aga...
Oh, mayuyum nga dalaga
Nga sa Ilong-Ilong sumilak,
Diwa kang makahililak
Nga kumunsad sa Madyaas
Kag ang dungog mong' mataas
Dili mabaylo sang pilak...!

Guya mong' manayanaya
Ilingig sa nasakitan,
Ang kasakit nga dalitan
Ang imo yuhum lipaya;
Ang hulunihon sang maya
Sa kadadalman sang talon,
Nagsuno sa akon bikwalon
Nga tingug sa pagsaulog,
Agud mo lamang ihulog
Ang gugma mong malahalon...!

Yari na sa imo atubangan
Dala'ng taming kag sanduko,
Pagdaug ang ginabuko
Sa tanan nga dalagangan;
Kag kon sin-ong makulangan
Mangahas sa imo magmulay,
Sa akon kusog magahulay,
Mapukan sa kahamakan
Agud sia pagatapakan
Sang imo nga pagkaulay...!

Kadugo sang Baganihan,
Kaliwat sang Manunugma,
Gindulot sang paghigugma
Sa Gining nga nawilihan...
Gumikan ako sa Amihan,
Duta sang mga Pandita,
Nagkari sa pagpangita
Sa imo, nga nagapasilong
Sa langit sang Ilong-Ilong
Kag sa pakpak sang balita...!

Mapung-aw ang hulunihon
Sang Subing ko kag Tulali,
Daw lagpuk sang ginakali
Nga lungon, sa kagab-ihon...
Imo lang abiabihon
Ang tangis kong' ginahalad
Kay ining kubos sing palad
Nga sa kalipay ginkuha
Nagainum sang iya luha
Dala pa ang batyay nga salad...

Sa tunga sang kabudlayan
Sing kusog ka makahatag
Agud masulit sa patag
Ang bantog nga pag-awayan,
Kon ang latagon agayan
Sang dugong nagasagabay
Kag lamang ang pag-unahay
Sa kapagsik amo'ng anyo,
Patadyong nimo kag panyo
Ang akon magin hayahay...!

Gani, dili ka mahangawa
Nga ang banwa mangin ulipon,
Kay kami nagatilipon
Bangud sang imo kapawa
Sang imo nga pagkaawa
Sa Anak nga nalulotan
Di' mas-a matugotan
Nga may maglupig sa amon,
Kay ikaw ang iloy namon
Sa ibabaw sang kalibotan.

Kunina, kon panaglitan
Mahamak ang akon lawas
Kag ang kabuhi magkawas
Sa pilas sang kasakitan,
Kon basi ako'ng painitan
Sa udto nga labing masili
Nga'ng handong igadumili
Sang kaaway kong' bakakon,
Putsa man ang bangkay nakon
Sang lambon nimong' hamili...!

Ako ang mabalik...

Mahapdi sa dughan
Nga wala'y ka-angay,
ang pagpanakayon

sa iban nga baybay;

ang gugma mabilin

kag di na makita.

sa mga tini-on

nga puno sing kagha...

 

Ayhan mangalipay

agud lang malimtan;

mangita sing bag-o

nga init sang dughan.

Apang ang kainit

dili gid magdugay

kay wala magikan

sa gugma nga tunay!

 

Gahandum gihapon

sa gugmang ginbilin,

nga di gid malimtan

sa dakung kangilin:

Katulad sang duta

nga imo ginmat-an

nga tubtub kon san-o

imo gid balikan.

 

Gani nga ang tao

kong magpanakayon,

nga siang may ginbilin

didto sa baybayon;

dapat nga tipigan

kag di pag dula-on

ang daan nga gugma

sang tagipusuon

 

Inday nga maanyag

akon pinalangga,

sa imo nga mata

pahiri ang luha...

Kay ako mabalik

Sa dili maglidan

bisan wala's hangin

ining akon dughan.

Adlaw sang Himaya

Adlaw sang himaya,

Adlaw sang kalipay,

Ang tanan masadya

Sa tanan nga balay.

 

Mga kabubut-on

Nagahinangpanay

Sa hinulongkaging

Sang mga lingganay.

 

Gahiniruphirup

Kag gasamaya-ay

Ang tao nga daku

Kag tao nga diotay.

Puno sing himaya,

Si Toto, Si Inday,

Samtang nagabagting

Ang mga lingganay

 

Ang anak sang Diwa

Nga wala sing angay,

Natao sa handong

Sang payag nga dyutay.

 

 

 

Kag ang Kataohan,

Gasinadyahanay

Samtang guinagaling

Ang mga lingganay,

 

Sa tunga sang gab-i,

Pukawon mo, Nanay,

Mga kabataan

Nga labing magamay

 

Agud sila tanan

Makapangalipay

Sa hinulongkaging

Sang mga lingganay.

Kabay nga mapat-ud

Ang sinuay-suay

Kabay nga mag untat

Ang mga inaway.

 

Kag ang banwa

Mahilidaitay

Sa tunog kag banting

Sang mga lingganay.